Een stuk China in Nederlandsch-Indie

NVHN

Een stuk China in Nederlandsch-Indie

Het Visscherijbedrijf te Bagansiapiapi op Sumatra’s Oostkust

This story is told by Reporter "Z" in 1930.

Weinigen onder uwe lezer zullen er eenig idee van hebben welk een belangrijke plaats Bagansiapiapi is, gelegen op Sumatra’s Oostkust aan de mond van de Rokan rivier.  Dit is trouwen niet te verwonderen, als men nagaat, dat de meesten op de Oostkust zelf er niet  veel meer  van weten  , dan dat  er visch  vandaan komt.  Door toevallige omstandigheden   was ik deze  plaats persoonlijk  te bezoeken   en wil hierbij eenige  indrukken weergeven.

Van Medan gaat de reis  eerst per trein  van de D.S.M. (Deli Spoor Mij.)  naar Tandjong Balei, om in laatst genoemde plaats aan boord te gaan van een klein K.P.M.-bootje van slechts 300 ton.  Het vertrek van daar hangt nauw aamen met het getij en ditmaal was het’s avonds 8 uur, toen wij vertrokken.  Het zijn van die gemoedelijke  schuitjes, ik zou bijna  zeggen, nog min  of meer primitief, wegens de beperkte ruimte die bovendien geheel op vervoer van vracht is berekend.  Eetzeel, bridgetafel, bittertafel,  conversatiezaal, dat alles is vereenigd in den brug van het schip, waar de kapitein tegelijkertijd  voor de richtige   navigatie zorgt!   Een tegenstelling  met de luxe scheeps bouw  van deze tijden. En  toch wil ik niet  zeggen, dat zulke  reisjes met die kleine kust booten ongezellig zijn,  integendeel!  

8 uur morgens arriveeren wij in Laboeanbilik, aan de breede monding  van de Panei,  deze plaats is nog in opkomst als op – en Zuiden van Asahan, waar de “Good Year” Rubber Coy haar  “Wing Foot” – plantages  begonnen is een “ook andere rubber maatschappijen haar ontginningen hebben.

Na tegen den middag van Laboeanbilik te zijn vertrokken, komen wij tegen  het middernaschtelijk uur te bagansiapiapi aan,  wat al van  verre te merken  is aan de door dringende  vischlucht, die ons  tegemoet  waait ’t is ons ‘n  raadsel, hoe  de loods  door  al die  sero’s  (soort fulk van enorme  afmetingen)  weet heen  te varen,  daar zij wel een  nummer  dragen, maar niet verlicht zijn.  Wij blijven  op de ree liggen  en een  ooverdoovend  kabaal, een  vechten  en schelden, alles in het Chineesch,  waarvan  wij niets snappen  is het “welkom” op Bagan!  Het zijn prauw voerders, die om lading komen voor het verdere  transport naar  den wal,  en aangezien  er niet voldoende  is, om alle prauwen  te vullen, is deze strijd  begrijpelijk: wie het eerst komt,  het eerst maalt, en velen  van de laatsten behoeven  heelemaal niet te malen! 

In den vroegen morgen gaan wij aan wal, om eens op ons gemak dit typisch stukje  China te bezichtigen. Alles houten  huizen, op palen gebouwd. De stijgers steken hoog boven ons uit  wegens  het groote vershil van den waterstand bij hoog – en laagtij.

In tegenstelling  met andere deelen van Nederlandsch-Indie, hebben wij hier een bijna uitsluitend  Chineesche bevolking, vrijwel  geisoleerd, zijn eigen Chineesch laventje leidend, zonder vaak met den “overwal”  in aanraking  te komen. 

Chineesch  is hier de voertaal. Meleisch kent men bijna  niet. Het handels contact met de  recht streeks mogelijk, doch alleen via Chineesche-agenten, die als tusschen persoon optreden.

...................................................

De remises,  welke te Bagan van de diverse afzetmarkten binnen komen als de equivalent van 11510000 kg visch.  In 1929 van Singapore  slechts het equivalent  van 1590000kg in 1929  van de verdere  buiten bezittingen slechts het equivalent van 400000kg.

.................................................................

Z 

thanks to Mr.Z, 

I appreciate Your work to

telling all of about the social situation at 

that time.. 

Bagansiapiapi, 21 Juni 2012

Tressi A Hendraparya
rioembeer@yahoo.com

BANGKO (BANGKA) MENURUT CATATAN KOLONIAL

BANGKA. Landschap aan de monding van de Rokan-rivier, behoorende tot de afdeeling Bengkalis van de resie Oostkust van Sumatra, en onderhoorigheid van Siak; het heeft een bevolking van ± 1000 zielen, die zich met rijstbouw, vischvangst en inzameling van boschproducten bezighoudt. Kampongs vindt men er niet; alleen hielen daar eenige huizen, daar de bevolking zich in de ladangs ophoudt of wel een zwervend leven leidt. De grens ven Bangka met het gebied van den panghoeloe van Domei is de Soengei Seneboei; de waterscheiding der Bangka en Koeboe rivier naar Tandjong Pekaitan aan de overzijde die met Koeboe i als grens met  Tanah Poetih wordt aan den linkeroever Oedjong Mera en aan den rechteroever Tandjong Bakong opgegeven. De bovengenoemde Bangka-rivicr , die in  Laoet Lampangga, een groot moeras, zou ontspringen, stort zich in de Rokan uit. 

 

Dilihat dalam Ensiklopedi Hindia Belanda Tahun 1896, hal.100

ONDERAFDEELINGBANK "BAGAN MADJOE" TE BAGAN API-API

DE VISSCHERIJ BANK  “BAGAN MADJOE”   EN DE VISSCHERIJ-INDUSTRIE TE BAGAN SI API-API

Door O.P.Besseling

Bij gouvernements besluit  van 21 october 1916  werd aan de vereeniging  onderafdeelingsbank Bagan-Madjoe  te Bagansiapiapi een maandelijksche tegemoetkoming van  f 200 in de kosten van beheer der bank toegekend,  onder voorwaarde dat dit bedrag geleidelijk zal worden verminderd naar gelang genoemde  vereeniging,  ter beoordeeling  van de adviseur  voor het volks crediet wezen,   redelijkerwijze geacht kan worden de tegemoetkoming geheel of gedeeltelijk te kunnen ontberen.    Voorts werd in dit besluit vermeld dat door centrale Ka seen voorschot aan de vereeniging,  groot F 100000,  zal worden verstrekt en ten slotte verklaart de Regeering dat zij zich aansprakelijk stelt voor de stipte betaling door de genoemde bank van hare schulden aan de Centrale Kas tot het genoemde bedrag.

Het is bekend dat de invoer van visch,  afkomstig van Bagan,  op Java en Madoera zeer belangrijk is.  Een regeeringsmaatregel als boven aan gegevene,  strekkende om de visscherij-industrie te Bagansiapiapi tot meerderen bloei te brengen, is dus zeker waard in dit tijdschrift te worden besproken en toegelicht.

Vooraf moge worden opgemerkt dat het verleenen van dezen regeeringssteun niet een op zich zelf staande maatregel is,   doch geheel past in het striven van het gouvernement hier te lande om,  naast het geven  van voorlichting op ‘t  gebied van techniek der visscherij,  door t verschaffen van goed koop crediet in den economischen  toetstand der visschers en vischhandelaren verbetering te brengen.  De eerste  visscherij bank  werd opgericht te Tegal door bemoeienis van den toenmaligen controleur bij het Binnenlandsch bestuur aldaar,  den heer de Rijck van den Gracht.  Zij verkeert in bloeienden toestand.  In 1915 werd deze controleur ter beschikking gesteld van den chef van de afdeeling visscherij van het Departement Van Landbouw,  Nijverheid en Handel om aan te geven op welke wijze de talrijke visschers bevolking,  wonende op de noord kust van Java en Madoera,   het best kan worden geholpen door goedkoop crediet ,  zoodat de oprichting van meerdere  visscherij banken mag worden verwacht.

Thans is het wederom een ambtenaar van het Binnenlandsch Bestuur,  de heer Haga ,  Controleur te Bagansiapiapi,  die het initiatief nam tot  de oprichting van eene volks crediet bank aldaar.   Deze bank zal in hoofdzaak de belangen van de visscherij behartigen,  doch zij zal ook credieten verstrekken voor den tuin –en klein landbouw.   Langs den in aanleg zijn den weg van Bagansiapiapi naar LaboehanTangga bestaat ruimschoots  gelegenheid tot concessieverleening  aan groenteboren en kleine landbouwers.   Pogingen om de belang hebbenden  te Bagan  te bewegen  zelf een  kapitaal bijeen  te brengen,   dat als warborg kan dienen  voor verdere  ter verstrekking  van het werk kapital  aan te gane  geldleeningen ,  mislukten,  vermoedelijk deels door gebrek aan kapitaal,  deels door gebrek aan kapitaal ,  deels door gebrek aan vertrouwen  van de a.s. deelnemers in de op te richten bank,  zoodat besloten  werd gouvernementshulp is te reopen.  Deze volks bank  zal een bijzonder  cachet dragen omdat  ze zich  zal richten tot een in hoofdzaak Chineesch publiek.  Bekend is het, dat de afdeelings-en gewestelijke banken zich tot nu  toe bijna  uitsluitend  tot het inlandsch publiek hebben gewend.   Ongetwijfeld verkeert dus in  dat opzicht de Bagansche  bank in voordeliger conditie’s ,  daar zij een categorie menschen  te hulp zal komen  die reeds bewezen  heeft tot welk een graad van ontwikkeling zij het visscherij  bedrijf weet te brengen  en die meer draang tot vooruitgang toont dan voorloopig met de Inlandsche bevolking  nog het geval is.    Maar overigens zullen aan haar bedrijf  niet te miskennen gevaren zijn verbonden,    welke door het bestuur der Centrale Kas dreigend  genoeg warden geacht om zonder geldelijke  garantie  der Regeering  der Bagansche  bank niet  het door  haar gevraagde werk kapitaal  van F 100000 te verstrekken.  Er zijn  n.l. tal van factoren  die op de finantieele resultaten van het beddrijf  der visch handelaren,  vooral  in de laatste  jaren,  een ongustigen invloed uitoefenen.  Om dit duidelijk te doen  uitkomen  volge hier een korte schets van den omvang en den toestand van het bedrijf.  Grootendeels  ontleend aan mondelinge en  schriftelijke mededeelingen van ambtenaren die Bagan hebben bezocht en studie hebben gemaakt van de daar

 Heerschende toestanden.

De zee vischerij in dezen  archipel is ongetwijfeld een zeer belangrijk  bestaansmidddel  der bevolking.  Ook uit een oogpunt van volks voiding kan haar beteekenis voor het heden en vooral voor de toekomst moelijk worden onderschat.   De welvaart commisie schatte het aantal vaartuigen,  op Java en Madoera gebruikt voor de vischvangst,  op 24700.   Voor het aantal opvarenden daarvan geeft zij aan + 70000,   het totaal getal zee visschers op genoemde eilanden zou ruim  112000 bedragen.   Doc hook op de Buiten bezittingen beofend.

Zooals bij vele taken van volks bestaan grijpt ook bij de visscherij de fiscale politiek van het gouvernement diep in de verhoudingen in.   “Met ingenomenheid”  werd dan ook door de leden de Tweede Kamer de mededeeling van den toenmaligen Minister van Kolonien,  Idenburg,  ontvangen, dat het striven der regeering zouzijn ,  de visscherij aan te moedigen door het verstrekken van goedkoop zout,  en aldus de bevolking aan een goed en goedkoop volksvoedel te helpen.

Het is reeds een achttal jaren geleden dat deze verklaring werd afgelegd.  Sedert zijn het regie-gebied een aantal gouvernementeele vischinzoutings-etabissementen  opgericht,  naar ik meen than seen  30 tal,  die in 1913 in totaal 578 ton,  zegge 578000 kg. goedkoop zout aan inzouters hebben verstrekt.  Doch ofschoon de hoeveelheid verstrekt zout (1) jaarlijks stijgt,  zoo doet men wel,  op  de hulp in het regie-gebied verleend,  niet al te veel  verwachtingen te bouwen.   Het inzoutings bedrijf geschiedt in dat gebied  binnen de muren van  een gouvernementsetablisement (2)  en dat wel om de belangen van het zout monopolie  te behartigen.  Daardoor  profiteeren allen de ter plaatse gevestigde handelaren  van dezen maatregel.  Voor de verderaf wonenden zijn de transport kosten  van de visch te hoog.

 .......................... dipublikasikan tahun 1916